مصاحبه روزنامه وطن امروز با استاد احمد آریا منش پیرامون برپایی پرفورمنس "کنسرت خط "
(همراه با تصاویری از این پرفورمنس)
.......................................................
من، موسيقي و مردم
با استاد احمد آريامنش به بهانه برپايي پرفورمنس «كنسرت خط»
تابوشکني به مدد موسيقي
«کنسرت خط» را مي توان در نوع خود يک جور بدعت گذاري نيز تلقي کرد و آن را نخستين تجربه يک هنرمند نقاشيخط و خط دانست که براي شکستن تابوهاي موجود از قطعات موسيقي کمک گرفته است. استاد آريامنش در اين باره مي گويد: به زعم من اين پرفورمنس تجربه اي شخصي در دنياي هنري من به شمار مي رود، تجربه اي... در کنار فعاليت هاي جدي که طي سال هاي گذشته تا امروز در حوزه نقاشيخط انجام داده ام. من با اجراي اين پرفورمنس در واقع قصد داشتم ضرباهنگي که روي خط هايم به چشم مي خورد را در کنار قطعات موسيقايي به نمايش بگذارم زيرا همواره بر اين باور بوده ام که 2 وادي موسيقي و خط از منظر ضرباهنگ شباهت هاي زيادي به يکديگر دارند. به طور کلي اصلي ترين رويکرد من در «کنسرت خط» به تصوير کشيدن همجواري اين 2 حيطه نيز بوده است.
تکميل اثر با مشارکت مخاطبان
اما اين همه چيز درباره پرفورمنس استاد احمد آريامنش نيست. او در بدو ورود به خانه هنرمندان شروع به خلق اثر روي بوم سفيدي مي کند و در ادامه از 25 مخاطب که به تماشاي پرفورمنس او آمده اند درخواست مي کند او را در تکميل کردن اين اثر همراهي کنند. اين مساله يکي از وجوه افتراق پرفورمنس استاد آريامنش با ديگر کارهايش به شمار مي رود و از منظري تجربه موفقي نيز تلقي مي شود و جمعيت زيادي که براي تماشا و تعامل در کامل کردن اثر او به خانه هنرمندان آمده اند به خوبي گواه اين ادعاست که او توانسته در ارائه تجربه اي نو عملکرد موفقي داشته باشد. اگرچه سابقه دوستي 30 ساله آريامنش و نصرتي را در موفقيت اين طرح نمي توان ناديده گرفت.
تجربه فضاهاي تازه در نقاشيخط
«کنسرت خط» داراي جاذبه هاي ديگري نزد مخاطب نيز بوده است. همکاري نصرتي در مقام آهنگساز براي تکميل بوم نقاشي و همين طور تعامل استاد آريامنش در جايگاه هنرمند نقاشيخط به عنوان نوازنده اين نکته را به خوبي ثابت مي کند که هنر نه تنها مرز جغرافيايي نمي شناسد که هنرمندان از حيطه هاي مختلف مي توانند حساب شده و با تسلط کافي بر هنر يکديگر تاثير بگذارند. مبدع 2 خط کرشمه و سفير توضيح مي دهد: من، موسيقي و مردم اضلاع اين نمايشگاه را تشکيل داده ايم و توازني که پيش از اجرا درباره موسيقي و نقاشيخط فکر مي کردم به مدد شکل گيري اين اضلاع بالاخره ميسر شد. استقبال مخاطباني که درصد بيشتر آنها جوانان يا غالبا دانشجويان دانشگاه هاي هنر بوده اند در جريان اجراي اين پرفورمنس فوق العاده بود و همان طور که توضيح دادم به عنوان کسي که 30 سال است در حيطه نقاشيخط قلم مي زنم مي خواستم به مدد اين تعامل فضاي تازه اي را تجربه کنم.
هراسي از ريسک کردن ندارم
اگر چنين تجربه اي با شکست مواجه مي شد واکنش او نسبت به اين قضيه چگونه بود؟ اين هنرمند و استاد دانشگاه در پاسخ به اين سوال من نيز مي گويد: من ذاتا آدم ريسک پذيري هستم و از تجربه کردن هراسي ندارم. حتي نخستين کتاب خود را زماني که بسيار جوان بودم با عنوان «حسن همجواري در نستعليق» منتشر کردم. خاطرم هست زماني که خطوط کرشمه و سفير را ابداع کردم با انتقادات و هجمه نظرات مختلفي مواجه شدم. برخي در اين باره مي گفتند خط کرشمه را ساخته اي که آن را جايگزين خط نستعليق کني! در حالي که اين طور نبود و ابداع کرشمه يا سفير به معني جايگزين کردن آنها نبود، بنابراين آدمي هستم که خيلي نگران نشدن ها نيستم، ضمن اينکه برپايي اين پرفورمنس را با توکل به خداوند انجام دادم که برآيند خوبي از برپايي آن حاصل شد. وقت آن رسيده که هنرهايي چون تذهيب، نگارگري، قلمکاري، خوشنويسي و... که همواره از آنها به عنوان هنرهاي ويتريني ياد مي شده حالت کاربردي بيشتري به خود بگيرند و با تلفيق هنرهاي ديگر بتوانند نزد مخاطبان جامعه پررنگ تر شوند و شکل و شمايل نوتري به خود بگيرند، خاصه امروز که با ورود رسانه هاي مدرن مي توان به تثبيت جايگاه اين هنرها به مدد ابزارهاي جديد بيشتر اميدوار بود، چندانکه من نيز در اين برنامه از پرفورمنس به عنوان شيوه و ابزاري جديد استفاده کرده ام اما اگر دقت کنيد مي بينيد خاستگاه اصلي در اين بين خط بوده است.
استقبال مخاطبان از موسيقي فولکلور
محمد نصرتي در اين پرفورمنس به اجراي موسيقي زنده پرداخته است که مشتمل بر 3 بخش موسيقي کلاسيک، فولکلور و معاصر بوده است. از استاد آريامنش اين سوال را مي پرسم که مخاطبان کدام بخش از اين3 نوع موسيقي را حين اجراي کار پسنديدند، او مي گويد: مشاهدات من حاکي از اين بود که مخاطبان نمايشگاه بيشتر به سمت و سوي موسيقي فولکلور علاقه مندي نشان مي دادند يا شايد هم اين برداشت و استنباط شخصي من بوده است. در عين حال طيف هايي از مخاطبان از موسيقي کلاسيک و مدرن نيزاستقبال کردند.
ضرورت خروج هنرهاي سنتي از قالب هاي کهن
سوال ديگري که با اين هنرمند مطرح مي کنم درباره واکنش اعضاي انجمن خوشنويسان است.استاد آريامنش با بيان اينکه از بدو ورود به عالم هنر تا امروز همواره به کار خود ايمان داشته ام، اضافه مي کند: به دوستاني که در انجمن خوشنويسان هستند احترام مي گذارم زيرا تصورم بر اين است که آنها بدنه اصلي اين هنر را تشکيل مي دهند و حيات هنري ما مديون اين هنرمندان است، ضمن اينکه بر اين باورم پيشکسوتان اين انجمن بايد اجازه حرکت هاي نو در عرصه خط را به نسل هاي جوان تر از خود بدهند تا همان طور که گفتم خط به عنوان يکي از هنرهاي سنتي قالب هاي کهنه را بشکند و ظهور و بروز تازه تري يابد. چه در جريان اجراي اين پرفورمنس و چه زماني که 2 خط کرشمه و سفير را ابداع کردم به اين مساله اعتقاد داشتم خط هاي من همنشين و دوست خطوط ديگر هستند و به هيچ وجه قصد جايگزيني ديگر خطوط را ندارند. معتقدم که خطاطان سنتي تا امروز عملکردهاي درخشاني ارائه داده اند اما ضرورت دارد به هنرمندان معاصر نيز اين اجازه داده شود تا تلنگري به هنرهاي ديگر نيز بزنند، مثل من که در اين پرفورمنس اين کار را انجام داده ام.
نبود نقد هنري در نشريات
تاثير تلفيق خط با هنرهايي چون تئاتر، سينما و... سوال بعدي من از اين هنرمند است.استاد آريامنش در اين باره نيز مي گويد: به طور کلي هنر موجب تلطيف روحيه مردم يک جامعه مي شود و قطعا تلفيق هنرها با يکديگر مي تواند در گام هاي بعدي به نتايج ارزنده اي منجر شود، بنابراين شايد در آينده چنين پرفورمنس هايي را با تعامل تئاتر، سينما و... نيز تجربه کنم اما متاسفانه در کشور ما نقد هنري به آن شکلي که بايد وجود ندارد، در حالي که منتقدان هنرهاي تجسمي مي توانند با نوشتن نقدهاي اصولي و بدون غرض ورزي، سره از ناسره را در آثار هنرمندان تشخيص دهند و فارغ از همه اين موارد سبک ها، شيوه ها و حرکت هاي نويي که امروز به وسيله موجي از هنرمندان در آثار هنري اجرا مي شود به مخاطب نيز اطلاع رساني کنند. نکته بعدي درباره عدم اسپانسر و حاميان مالي در جريان خلق آثار هنري است، چندانکه پرفورمنس «کنسرت خط» نيز از حامي مالي برخوردار نبود اما خانه هنرمندان ايران در حد امکانات و توان خود به خوبي ميزبان ما شد و طيف گسترده اي از علاقه مندان اين پرفورمنس را در خود جاي داد. البته مي توانست بهتر از اين هم باشد اما در هر حال ممنون آنها هستيم.
همنشيني ديرينه ادبيات و خوشنويسي
استاد آريامنش طي ماه هاي گذشته مجموعه اي از نقاشيخط هاي خود را در گالري ساربان به معرض نمايش گذاشته بود. او که در آن نمايشگاه نيز عمده توجه خود را روي مفاهيم واژگان متمرکز کرده بود درباره گرايش به اين موضوع نيز توضيح مي دهد: همان طور كه مي دانيد ادبيات، مادر تمام هنرها به شمار مي رود. حتي ارتباط هنرهاي ديگر مانند سينما، تئاتر و... نيز با ادبيات شروع مي شود. اين اتفاق يعني همنشيني خوشنويسي و ادبيات پيش تر به وقوع پيوسته بود اما من در آن نمايشگاه به شكل ديگري اين كار را انجام دادم يعني مانند يك نقاش كه براي خلق اثر خود از نشانه ها و تركيب بندي ها كمك مي گيرد، وارد حيطه ايهام شدم و به شكل غيرمستقيم حرف زدم. در واقع در تمام اين آثار به گونه اي كار كردم كه مخاطب برداشت هاي چندگانه از كار داشته باشد. مي توانم بگويم مجموعه آثاري که در برهه هاي مختلف زماني از من به نمايش درآمده حاصل سلسله اتفاقات دروني بوده كه موجب ايجاد غليان انرژي در من شده است.
اول محتوا بعد فرم
دلايل نگرش فرم گرايانه برخي هنرمندان در حوزه نقاشيخط سوال بعدي من از اين هنرمند است. با او اين سوال را مطرح مي کنم که طي سال هاي اخير ديده مي شود نوشتار در خوشنويسي بيشتر در خدمت حرکت هاي فرمي قرار گرفته است. استاد آريامنش در اين باره مي گويد: اگر منظورتان كارهاي فرمال است كه اين روزها اغلب هنرمندان كار مي كنند بايد بگويم خود من هم در برهه اي از زمان به اين شيوه كار مي كرده ام. حتي هنرمندان بزرگي چون فرامرز پيلارام، رضا مافي يا حسين زنده رودي هم در كار خود به سمت فرم حركت كرده اند، بنابراين سعي كرده ام در كارهاي خود بيشتر به محتوا توجه كنم چرا كه فكر مي كنم محتوا در اين ميان مظلوم واقع شده است. شايد هم اگر يك روز ببينم هنرمندان ديگر به سمت محتوا رفته اند دوباره در قالب فرم گرايانه كار كنم. البته منظورم اين نيست كه هميشه خلاف جهت حركت كنم بلكه منظور همان دور شدن از قالب هاي هميشگي و كليشه اي است. در عين حال تصور مي كنم تمام كارهايي كه امروز در حوزه خط و نقاشيخط (هم از منظر محتوا و هم فرم) وجود دارند ارزشمند است و حاصل سليقه و ديدگاه شخصي آن هنرمند
............................................
نويسنده: آزاده صالحي
روزنامه وطن امروز، شماره 1063 به تاريخ 14/11/91، صفحه 7 (فرهنگ و هنر)
http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2672744&ref=Author
........................................................
در ادامه به تصاویری از این ورکشاپ توجه فرمائید
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
لطفا با نظرات ارزشمند خود ما را یاری فرمائید
شما نیز می توانید جهت مشاهده مطالبی که مخصوص اعضای ویژه این سایت است به عضویت رسمی این سایت در آمده و از این پست و دیگر پستها و تصاویر محدود شده دیدن فرمایید
