نگارش کتیبه های نستعلیق حرم حضرت علی در نجف اشرف توسط هنرمند صاحب نام و خوش نام استان اصفهان ، استاد علی خیری. السلام علیک یا امیر المومنین علی «علیه ....

السلام علیک یا امیر المومنین علی «علیه السلام »
نگارش کتیبه های نستعلیق حرم حضرت علی «علیه السلام» در نجف اشرف توسط هنرمند صاحب نام و خوش نام استان اصفهان ، استاد علی خیری
.....

.....

..

به گزارش سایت آثار هنرمندان ایران « عزیزی هنر» ، در سال ۱۱۵۶ (قمری) (۱۱۲۱/۲۲ خورشیدی) هنگامی که نادرشاه به زیارت نجف رفت، دستور داد که به جای کاشی‌های سبزرنگ -که زمان صفویان به طرح شیخ بهایی گنبد و دو گلدسته را تزیین کرده بود، همه را طلا کنند. وی هزینه‌ای سترگ صرف تعمیر آستانه نمود و هدیه‌هایی بی‌شمار به خزانه علوی پیشکش کرد که بیشترشان تا کنون در خزانه بازمانده‌است.
گنبد آستانه که در عصر عضدالدوله سپید بود و در زمان صفویان سبز شده‌بود، زمان نادر زرین شد و تاریخش را در کتیبه ایوان طلای آستانه با طلا سال ۱۱۵۶ قمری نگاشته‌اند. این کار نادرشاه تاثیر ژرفی در دل‌های شیعیان نهاد و جمع فراوانی از بزرگان شاعران شیعه به فارسی و عربی و ترکی و هندی اشعاری به این مناسبت سرودند.
همچنین در آراستن حرم و کاشی‌کاری صحن کوشش بسیار کرد، از جمله آثار وی که تا کنون باقی است کاشی‌کاری ایوان‌العلمای کنار رواق به سمت شمال است که به «مقام‌العلماء» هم شناخته شده، در آنجا مدفن بسیاری از عالمان شیعه و برخی از بزرگان صفوی است.
همسر نادرشاه رضیه بیگم دختر شاه سلطان حسین صفوی نیز هزینه بسیاری خرج تعمیرات و بازسازی اماکن متبرکه وقف کرد که اکثر کاشی‌کاری آستانه علوی از آن محل انجام گرفت. در زیر تصویری قدیمی از بارگاه ملکوتی حضرت علی «علیه السلام» را ملاحظه می فرمایید:

.....

..... 

آخرین تعمیرات آستانه و آیینه‌کاری حرم و رواق‌ها تا سال ۱۳۷۰ قمری(۱۳۳۲ خورشیدی) انجام پذیرفت. در حال حاضر حرم صحنی بزرگ دارد و در میانش، مزار امام علی «علیه السلام» و نوح و آدم پیغمبر قرار دارد. توسعه حرم نیز اکنون جریان دارد.
ایوان نجف یکی از شاهکارهای هنر معماری اسلامی است. آرزومندیم هر کسی که تا به حال از نزدیک این ایوان زیبا و حرم مطهر حضرت علی «علیه السلام »را زیارت نکرده است به زودی به این توفیق نائل گردد.
به علت کینه و نفرت صدام از ایران و زبان فارسی در این بنا تغییراتی به دستور او انجام شده بود. صدام  دستور داده بوده تا تمام ابیات فارسی و ترکی ایوان نجف از محل ایوان خارج و به جای آن خشت های طلا نصب گردد.
حدود سه سال است که به دستور حضرت آیت الله سیستانی کار تعمیر و جایگزینی اشعار شروع و کار آن به ستاد بازسازی عتبات واگذار شده است.  تصویر زیر مربوط به قبل از بازسازی ایوان طلا است .
در این تصویر محل اشعار فارسی و ترکی مشخص شده است و در ادامه می توانید اشعار ایوان را هم مطالعه کنید.

.....

.....

 
- درتصویر بالا در محل بیضی سیاه رنگ سمت راست ،پس از بازسازی کتیبه ای مزین به بیت زیر نصب گردیده است:
(این کتیبه بالای درب ورودی مقبره علامه حلی نصب گردیده است)
"زایران درگهت را بر در خلدبرین
می‌دهند آواز طبتم فادخلوها خالدین"

.....

..... 

تصویر کتیبه سمت راست پس از بازسازی
-درتصویر بالا در محل بیضی سیاه رنگ سمت چپ ،پس از بازسازی کتیبه ای مزین به بیت زیر نصب گردیده است:
(این کتیبه بالای درب ورودی مقبره مقدس اردبیلی نصب گردیده است)
"تا نجف شد آفتاب دین و دولت را مقام
خاک آن دارد شرف بر زمزم و بیت‌الحرام"
-درتصویر بالا در محل دو مستطیل آبی رنگ که در دو طرف درب ورودی حرم حضرت علی علیه السلام واقع شده ،پس از بازسازی کتیبه ای مزین به یک قصیده فارسی که نصب گردیده است.
خوشنویس این کتیبه ها محمد جعفر اصفهانی بوده است. در تصاویر زیر نمونه هایی از این کتیبه ها به خط محمد جعفر را ملاحظه می فرمایید:

.....

..... 
.....

..... 

..... 

.....

اشعار این کتیبه ها سروده عرفی شیرازی به شرح ذیل است:
اين بارگاه کيست که گويند بي هراس
کاي اوج عرش سطح حضيض ترامماس
منقار بند کرده ز سستي هزار جا
تا اولين دريچه آن طاير قياس
آورده گوشوار مرصع بهديه عرش
کز وي علوشان بستاند بالتماس
ني سايه اش لباس ببر کرده از علو
ني کرده نور مهر زر اندوديش لباس
از بسکه نور بارد ازو در حواليش
خورشيد روشني کند از سايه اقتباس
گر بشنود نسيم هواي حريم او
بر مغز نوبهار هجوم آورد عطاس
گفت آسمان مرا که بگو اين چه منظور است
کز رفعتش نه وهم نشان داد و نه قياس
گفتم که عرش نيست زجاج است و لب گزيد
گفتا نعوذبالله از اين طبع دون اساس
شرمي بکن چه عرش، چه کرسي ، نه بارها
گفتم بصرفه حرف زن اي پايه ناشناس
اين قصر جاه واسطه آفرينش است
يعني علي، جهان معاني، امام ناس
آنجا که لطف او عمل کيميا کند
زر دارد التماس طلائيت از نحاس
معجوني از بلاهت خصم و شعور اوست
کيفيتي که کرده قضا نام آن نعاس
اي از شميم جعد عروسان خلق تو
پيچيده در مشام نسيم صبا عطاس
نه اطلس فلک نشود عطف دامنش
برقد کبرياي تو دوزند اگر لباس
دشمن چو يافت حزم ترا گفت بازحل
چون بخت من بخواب که فارغ شدي ز پاس
باصيقل ضمير تو چون عکس آينه
مرئي شود ز ظل بدن ، صورت حواس
ليل و نهار نسبتشان منعکس شود
گر مه ضيا کند ز ضمير تو اقتباس
زلفين مهوشان نپذيرند صيد دل
عفو تو عام سازد اگر منع احتباس
حفظ تو گرنداي امان در دهد به بحر
شايد که سطح آب شود شعله را مماس
گرمابه جهان جلال ترا بود
از مهر و ماه جام وز هفتم سپهر طاس
جاه ترا سپهر سمندي بود که هست
از آفتاب شعشعه در گردنش قطاس
شاها منم که چون فرس طبع زين کنم
گيرد بدوش غاشيه عجز ، بو فراس
فرماندهي نداشته چون من جهان نظم
اين حرف با ظهير توان گفت بي هراس
طرز کلام غير کجا وين روش کجا
نسناس را کسي نشمارد ز نوع ناس
درشعر من چه کار کند ناخن حسود
بس فارغ است خوشه پروين ز جورداس
نظم حسود و شعر مرا در ميان بود
بعدي که واقع است ميان اميد و يأس
عرفي بس است بيهده بهر دعا بر آر
نزد خداي جل و علا دست التماس
لبريز باد جام حيات موافقت
تا هست گرم دوره اين واژگونه طاس
بي خوشه باد کشت مراد مخالفت
چندانکه دانه آرد شود در دهان آس
پس از این که صدام دستور برداشتن این کتیبه ها را صادر میکند، این کتیبه ها در پشت بام حرم پراکنده میشود. پس از یافتن تعداد زیادی از این کتیبه ها توسط ستاد بازسازی عتبات، دوستان متوجه میشوند که تعدادی از این کتیبه ها مفقود شده است و تصمیم به مرمت و بازسازی آن میگیرند.
کار خوشنویسی این کتیبه ها را جناب استاد  علی خیری حبیب آبادی، یکی از خوشنویسان صاحب نام و خوش آوازه استان اصفهان  انجام داده اند که در تصاویر زیر ملاحظه می فرمایید:

 .....

..... 

..... 

..... 

.....

..... 

.....

.....

لطفا با نظرات ارزشمند خود ما را یاری فرمایید