مصاحبه مجله حامیان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری با استاد غلامحسین امیرخانی
گفتگویی از هنرمند ارجمند خانم اعظم علیزاده نیک
......
......
در محضر استاد غلامحسين اميرخانى؛
استاد ارشد و رييس شوراى عالى انجمن خوشنويسان ايران - چهره ماندگار،داراى نشان درجه يك فرهنگ وهنر
.............
براى گفت وگو با استاد سوالاتى آماده كرده بودم تا ضمن پرسش در مورد ديدگاه ايشان نسبت به جايگاه فعلى هنر و به خصوص خوشنويسى در دنياى امروز،بتوانم توصيه هاي ايشان را در مورد گسترش زمين ه هاي معرفى ايران و ميراث فرهنگى و هنرى كشورمان دريافت كنم، اما با شروع صحبت هاي ارزشمند ايشان سراسر گوش شدم ومدهوش فرزانگى ايشان.اميد كه اين نوشتار،مقدمه اى براى تحقق پيشنهادات ارزشمند ايشان در راستاى معرفى صحيح گنجينه هاي غنى كشورمان باشد.
استاد فرمودند: "براى آنكه ما بتوانيم نسبت به موضوع حساس ميراث فرهنگى كه در واقعا امانتى از طرف تمام كسانى است كه در طول تاريخ براى اين دارايى ارزشمند و گرانقدر زحمت كشيده اند،دقيق صحبت كنيم بايد اطلاعات دقيقى داشته باشيم. با بيان مختصر يا پراكنده، حق مطلب ادا نمى شود،بلكه فقط مي توان اشاراتى كرد .مثلا" من به عنوان يك شاگرد مشتاق هنر در زمينه خوشنويسى، تا آنجايى كه اطلاع دارم بهترين آثار ما در خط و خوشنويسى به صورت كتاب و كتاب آرايى و نيز به صورت قطعات نفيس « مرقع و مرصع » در موزه هاي بزرگ جهان نگه دارى مي شود. بخشى از آن را برخى ازما (نه همه كارشناسان)فرصت كرده و ديده ايم و قسمت ديگر، بخشى است كه ما از آنها اطلاع نسبى درحديك خبر به گوش مان رسيده است. مثلا" در هند در شهر " دهلى(احتمالا)، حدود 10 مجلد كتاب وجود دارد كه فهرستى از آثار خوشنويسى هنرمندانه استادان بزرگ تاريخ ما ليست شده است .معلوم مي شود كه ما يك گنجينه عظيمى در آنجا داريم كه حق فهرست كردنش را هم نداريم،يعنى ليست آن را خود هندى ها دارند. اين يك بخش ماجراست.نكته ديگر اينكه وقتى ما بخواهيم در عرصه جهانى نسبت به آثار هنرى و تاريخى خودمان صحبت كنيم، لازم است كه به صورت يك برخورد مناسب اين هنرباشد.در مورد هنر تجسمى با توصيف نمى شود حق مطلب را ادا كرد. بايد پيش روى علاقه مندان به هنر در تمام دنيا،اين نمونه ها را نشان داد و آن گاه در موردش صحبت كرد .اين امر كمك مي كند تا آن معرفت و شناختى كه لازم است براى ارزش گذارى واقعى اين آثار در ذهن بينندگان همه نقاط دنيا،كم و بيش ايجاد شود .صحبتى كه فقط در حد توصيف و حرف باشد نمى تواند ايجاد شناخت و معرفت و در نتيجه ايجاد علاقه مندى كند. به عنوان نمونه عرض مي كنم:حدود دو ماه پيش در بى بى سى لندن ديدم زن و شوهرى 70 ساله راجع به عرفان و فرهنگ و زبان فارسى صحبت مي كردند كه البته هر دو مسلط به زبان فارسى بودند. كتابخانه پروفسورى كه راجع به مولوى و انديشه او صحبت مي كرد را نشان مي داد.او 4 مجلد در مورد مولوى و انديشه و نگاه او به جهان و انسان تأليف كرده بود و او مولانا را عميق تر و لطيف تر وبه اصطلاح ماندگارتراز سايرين تعريف مي كرد.چرا كه كتاب او را خوانده، زبان فارسى را دانسته و در نتيجه خودش به دليل دانشى كه در زمينه غنى فرهنگى داشته، توانسته به اين نتيجه برسد كه مثلا" در مقايسه با گوته و شكسپير و ديگرب زرگان هنر وا نديشها روپا كه در زمينه ادبيات و مثلا" فلسفه و يا توامان آثارشان در طول تاريخ در اين زمينه بوجود آمده،نگاه مولوى لطيف تر و عميق تر و جهان شمول تر است. ملاحظه بفرماييد اين را خوانده و نسبت به آن معرفت لازم را پيدا كرده،اما اگر بدون آن مطالعه فقط در حد يك اسم مولوى مي شنيد، چه خاطره اى در ذهن آن فرد ايجاد مي شد؟!
حال در مورد نمونه هاي درخشان آثار خوشنويسى ما بعنوان يكى از هنرهاى نقشى ايران،بايد به نمونه هايى كه ديده ام اشاره كنم: مثلا" جعبه آينه اى خيلى بزرگ و مجلل در سرسراى موزه بزرگ لندن ( موزه ملى)،كه طورى طراحى شده بود تا واردشوندگان ازهر مليتى كه بودند،ابتدا نگاهشان به آن ويترين قدى و سراسرى مي افتاد و به كتاب 5 گنج نظامى،كه توليد شده تبريز ماست و شايد بتوان گفت كه بهترين خط از لحاظ خوشنويسى و بهترين تصوير گرى و جلدسازى و كتاب آرايى ايران در آن كتاب تجلى پيدا كرده است.
درحقيقت اين كتاب در يك جايى قرار داده شده بود كه چشم موزه لندن بايد به حسابش آورد. يا مثلا" آثار طراز اول ما بيشتر در روسيه ديده شده است . بنا به عكس هايى كه به دست ما رسيده آثار بسيار درجه اولى از آثارما در تركيه امروز و عثمانى ديروز قرار دارد.كه يا بصورت قاچاق از داخل كشور فروخته شده و يا در جنگ هاي بين دو ملت برده شده اند.
مثلا" شما نگاه كنيد آثار خوشنويسى ما در شكل تابلوهاى تقريبا" مدرن در برنامه اى كه به صورت جهانى ترتيب داده مي شود، در برنامه اى كه درلندن برگزار مي شود جا باز كرده است .يا درسال اخير( 2015 ) آثار خوشنويسى طراز اول ما در حوزه خليج فارس بيش از همه كشورها مورد استقبال قرار مي گيرد . چرا كه مردم منطقه و عرب ها شناخت دارند و سابقه ذهنى از هنرما دارند. چه از جانب تركهاى به اصطلاح ميراث دار فرهنگ عثمانى و چه عرب هايى كه با مسافرين و تورسيت ها زندگى مى كنند.
بنابراين ما الان بايد اين نكته را اول به خودمان بگوييم كه مردم كشور خودمان تاچه حد شناخت ومعرفت نسبت به هنرهاى ملى مادارند ؟ تقريبا" هيچ. در اينجا قدم اول شايد از داخل كشور بايد شروع شود وا ز طريق رسانه ها اين معرفى شايسته صورت بگيرد . در دنيا با توجه به نمايشگاه هايى كه گاه گاهى در جاهايى داشته ام مثلا"در آمريكا و انگليس و برخى كشورهاى اروپا، خيلى بااستقبال مواجه شده و هم مورداستقبال كسانى است كه يك نيمه شناخت هنرى نسبت به هنر كشور خودشان دارند. اين زبان مشترك كار خودش را
انجام مي دهد و اينها با يك شيفتگى مي آيند و آثار را مي بينند. تقريبا" ما متوجه مي شويم كه بيش از اينها مردم دنيا بايد با آثار ما برخورد داشته باشند تا آن فقط مختص محافل خاص يا افراد فرهنگى كه نسبت به هنر اطلاعات دارند نباشند. مااكنون افكار عمومى را نياز داريم كه بايد روى آن كار شود. يعنى اگر در اين حوزه درست عمل شود، به جاى سياست و به جاى حتى قواى امنيتى، برخورد فرهنگى درست، براى ماایجاد امنيت و احترام و علاقه مي كند و عموم مردم جهان را متوجه ما مي سازد.بنابراين به نظربنده ما الان نسبت به اين موضوع بايد تدبيرى بينديشيم كه نمونه هاي طراز اول در يك مجموعه نفيس گردآورى شود،البته آنهايى كه در دسترس است و بعد ما نسبت به اين آثار ارزشمندى كه جمع آورى شده و واقعا" جواهر آثار است توضيحاتى دهيم و سپس ترجمه شود تا معلوم شود كه چه مضمون هاي درخشان و بى نظيرى در قالب شعر و غزل و دوبيتى در درون آنهاست كه مي تواند نمونه عالى ترين تفكر بشرى باشد. معمولا" خوشنويسان خود به خود ى گلچينى از ادبيات فاخر ايران به صورت قطعات، خوشنويسى مي كنند. اينها با ترجمه وبه صورت نفيس و بصورت كتابهاى خيلى عالى آماده شود تا مثلا" براى دانشگاه هاي درجه اول دنيا و براى سفارتخانه هايمان فرستاده شود . بعد اين كتاب از طرف سفير رونمايى شود. دانشگاهيان و متفكرين آن كشور در يك شبى دعوت بشوند و استادان طراز اول و مقام ما راجع به اين كتاب و رونمايى و ارزشهاى مختلف فرهنگى و انديشه اى آن صحبت كنند تا اين مقدمه اى براى ايجادشناخت و معرفت شود تا نسبت به داشته هاي ارزشمند خودمان كه الان در واقع در بسته است تا حد ممكن معرفى درستى به دنياى امروز صورت گيرد".
......
......
......
......
......
......
......
......
با تشکر از سرکار خانم علیزاده برای ارسال تصاویر این گزارش
......
لطفا با نظرات ارزشمند خود ما را یاری فرمایید
شما نیز می توانید جهت مشاهده مطالبی که مخصوص اعضای ویژه این سایت است به عضویت رسمی این سایت در آمده و از این پست و دیگر پستها و تصاویر محدود شده دیدن فرمایید
