مسجد آقا بزرگ کاشان و جزئیاتی از کتیبه های ثلث، نستعلیق و کاشی کاری های آن

مسجد آقا بزرگ کاشان و جزئیاتی از کتیبه های ثلث، نستعلیق و کاشی کاری های آن
......

......
مسجد آقابزرگ کاشان یا همان مسجد و مدرسه آقابزرگ یكی از باشكوه ترین و زیباترین مساجد دوره قاجار در ایران به شمار می آید که در خیابان فاضل نراقی کاشان واقع شده است. تاریخ آغاز ساخت این بنای قاجاری به سال 1258 هـ.ق و پایان ساخت آن 1265 هـ.ق (به مدت هشت سال) می باشد مدرسه و مسجد آقا بزرگ با سرمایه شخصی حاج محمد تقی خانبان جهت استفاده نماز جماعت و درس بنا شده است. این مدرسه به سبک مدارس چهارباغ و صدر اصفهان ساخته شده است.
معماری مسجد و مدرسه آقابزرگ :
مسجد و مدرسه آقا بزرگ دارای سردر زیبایی است كه سقف آن با مقرنس های معلق گچی و نقاشی تزئین یافته و دیوارهای جلوخان از كتیبه بالای سردر تا كف تختگاه های طرفین درگاه با كاشی های خشتی الوان پوشیده شده است. هیئت اصلی بنا و گنبد و بارگاه با شكوه آن به واسطه عظمت ساختمان و طرح عالی و نقشه بی نظیر به خصوص دقایق و فنون معماری اصیل ایرانی كه در آن بكار برده شده، یكی از بناهای مهم ایرانی اسلامی بشمار می رود.
روی درب ورودی تعدادی میخ در آن به کار رفته شده که تعداد آنها در دولنگه درب دقیقا 6666 عدد به تعداد آیات قرآن کریم می باشد. استفاده از این میخ ها دوعلت دارد :
1- در قدیم هنگام هجوم اقوام مهاجم، مردم داخل مسجد پناه می گرفته اند، استفاده از این میخ ها داخل در باعث می شود تا در استحکام فوق العاده ای یافته و شخص مهاجم از بیرون به هیچ وجه نتواند با تبر در را خُرد کند.
2- علتی که باعث شده بعد از 180 سال در هنوز اینقدر سالم بماند این است که میخ بعد از مدتی داخل چوب زنگ می زند و حالت تُردی به چوی می دهد که موریانه از آن خوشش نمی آید و به آن کاری ندارد.
در قسمت ابتدایی مسجد و مدرسه آقا بزرگ به دو سکو در دو طرف بنا برمی خوریم به نام پیرنشین، علت تعبیه این سکوها هم این بوده است که اشخاصی که از کوچه عبور می کنند اگر باری بر دوش دارند برای رفع خستگی بار خود را روی این سکوها قرارداده و استراحت کنند پس از ورود به محوطه مدرسه، دو صحن فوقانی و تحتانی و حجره های محل سکونت طلاب و گنبد آجری با شکوه و گلدسته های دو طرف آن خود نمایی می کند. پس ازهشتی با عبور از دو دالان مسقف عریض، به صحن مدرسه دست می یابیم که در میان این دو راهرو، دو شبستان وسیع زمستانی و تابستانی در دو طبقه قرار دارد. در قسمت سر درب، چهار بالاخانه ساخته شده است که در طرفین سر درب دو بادگیر مشاهده می شود که این بادگیرها با هدایت هوای مطبوع به شبستان تحتانی (تابستانی) و به زیرزمینی که شبستان ها قرار دارد، تابستان گرم کویر را بر ساکنان این بنا قابل تحمل و دلپذیر می سازد.
علاوه بر این دو حیاط خلوت، آب انبار بزرگ، شبستان دیگری در پشت گنبد، ساختمان مسجدی که در جنب گنبد واقع است و محراب کاشی کاری واقع در شبستان جنب گنبد که در حقیقت مجموعه ای است از هنرهای کاشی کاری، گچ بری، کتیبه نویسی، مقرنس کاری ونقاشی، از جمله متعلقات این بنای عظیم است. مسجد و مدرسه آقا بزرگ؛ کاشان مسجد آقابزرگ از نظر پلان جزو مساجدی است كه دارای سه شبستان می باشد و نكته مهم و قابل توجه در این محل تلفیق مسجد و مدرسه است.
تمامی مسجد و مدرسه آقا بزرگ کاشان از جمله گنبد که جزو بزرگترین گنبدهای آجری است با آجر ساخته شده و تزئینات بکار رفته در این بنا عبارت است از : کاشی کاری، آجرکاری، کتیبه های نفیس گچی و کاشی، مقرنس کاری، خطاطی ثلث و نستعلیق و نقاشی و..
وجه تسمیه جالب مسجدآقابزرگ کاشان :
مجتهد بزرگ کاشان ملا محمد مهدی نراقی (ملا محمد بن ابیذر) فرزند آخرش موقعی به دنیا می آید که خودش فوت می کند، بنا به رسم آنزمان نام پدر را بر فرزند می گذارند و پس از مدتی فرزند هم مجتهد می شود و مردم کاشان به دلیل این تشابه اسمی به پدر “آقا بزرگ” و به فرزند “آقا کوچک” می گویند . محمد شاه قاجار در راه سفر به اصفهان چند روزی در کاشان اقامت و طی آن با علمای شهر و از جمله با ملامحمد مهدی (آقا کوچک) ملاقات می کند، متوجه می شود که ایشان از لحاظ علمی بسیار بالا هستند، به مردم کاشان امر می کند از این به بعد به ایشان هم آقا بزرگ بگویند و به حاج محمد تقی خانبان (حاکم وقت شهر) هم دستور می دهد تا این مسجد و مدرسه را برای ایشان بنا کرده و دختر خود را به عقد ایشان درآورند.
در جلسه ای که شاه و علما داشتند شاه پس از دیدن مقام علمی ملامحمد مهدی از ایشان و علما خواست تا از او درخواستی داشته باشند. ملا محمد مهدی می گوید پشه ها را از ما دور کن! شاه گفت درخواستی از من بکنید که بتوانم آن را اجابت کنم. من از انجام این کار عاجزم، گفتند برای ما رعیت ها مسجدی بنا کنید تا در آن نماز بخوانیم و شاه آنگونه که شرحش رفت این درخواست را اجابت کرد.
پیشنهاد ویژه
در قسمت شمالی مسجد و مدرسه آقابزرگ، بقعه ای معروف به خواجه تاج الدین قرار دارد اصل این بنا مربوط به قرن ششم است علاقمندان می توانند از بقعه خواجه تاج الدین هم دیدن کنند.
منبع متن بالا : http://www.makanbin.com/isfahan/?place=%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86
...........
این بنا در خیابان فاضل نراقی کاشان واقع شده است. این مسجد و مدرسه در محدوده تاریخی و بافت کهن شهر، مجاور بقعه خواجه تاج‌الدین و در محله‌ای به همین نام بنا گردیده و در خیابان آقابزرگ، منشعب ازخیابان فاضل نراقی، نزدیک میدان کمال الملک واقع است .

عکاس : علیرضا عزیزی " azizihonar@gmail.com "

......

جهت مشاهده ی تصاویر زیر با کیفیت بالا روی آنها کلیک نمایید .

.....

......

کتیبه های ثلث ایوان ورودی مسجد آقا بزرگ کاشان

......

کتیبه های ثلث با امضای " اسدالله " به سال 1264 هجری قمری، زیر گنبد مسجد آقا بزرگ کاشان که جزو بزرگترین گنبد های آجری کشور می باشد

......

طرح زیر گنبد مسجد آقا بزرگ کاشان که جزو بزرگترین گنبد های آجری کشور می باشد

......

محراب کاشی کاری واقع در شبستان جنب گنبد که در حقیقت مجموعه ای است از هنرهای کاشی کاری، گچ بری، کتیبه نویسی، مقرنس کاری ونقاشی

......

کتیبه های ثلث در محراب واقع در شبستان جنب گنبد مسجد آقا بزرگ کاشان

......

مسجد و مدرسه آقا بزرگ دارای سردر زیبایی است كه سقف آن با مقرنس های معلق گچی و نقاشی تزئین یافته و دیوارهای جلوخان از كتیبه بالای سردر تا كف تختگاه های طرفین درگاه با كاشی های خشتی الوان پوشیده شده است.

......

کتیبه های نستعلیق بالای سر درب ورودی مسجد آقا بزرگ کاشان با مضای " حسین" به سال 1268هجری قمری

......

کتیبه های نستعلیق بالای سر درب ورودی مسجد آقا بزرگ کاشان با مضای " حسین" به سال 1268هجری قمری

......

کتیبه های نستعلیق بالای سر درب ورودی مسجد آقا بزرگ کاشان با مضای " حسین" به سال 1268هجری قمری

......

کتیبه های نستعلیق بالای سر درب ورودی مسجد آقا بزرگ کاشان با مضای " حسین" به سال 1268هجری قمری

......

عکاس : علیرضا عزیزی " azizihonar@gmail.com "

.......

لطفا با نظرات ارزشمند خود ما را یاری فرمایید

مخصوص اعضای ویژه

توجه !

شما نیز می توانید جهت مشاهده مطالبی که مخصوص اعضای ویژه این سایت است به عضویت رسمی این سایت در آمده و از این پست و دیگر پستها و تصاویر محدود شده دیدن فرمایید