متن سخنرانی استاد یدالله کابلی خوانساری " چهره ی ماندگار عرصه ی خوشنویسی کشور " در مراسم بزرگداشت استاد عبدالمجید طالقانی در استان اصفهان، مرداد 1396
پایتخت هنر خوشنویسی ایران، اصفهان است . . .
......
......
بزرگداشت استاد عبدالمجید طالقانی در مورخ 5 مرداد ماه 1396 با استقبال و حضور پر شور اساتید و هنرمندان این استان در مجموعه ی تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد اصفهان برگزار گردید
سخنران اصلی این مراسم چهره ی ماندگار عرصه ی خوشنویسی کشور، استاد یدالله کابلی خوانساری بودند که متن سخنرانی ایشان تقدیم میگردد .
.........
.......
استاد کابلی در ابتدا ضمن تقدیر و تشکر از برگزار کنندگان این مراسم، فرمودند : حضور در شهری که هویت سرزمینی ما را تشکیل می دهد و همچنین دیدار با اساتید و دوستانی که سالیان درازی با آنها توفیق همراهی داشته ام باعث خرسندی است و برگزاری همچنین مراسم هایی را برای معرفی بزرگان فرهنگ و هنر بالاخص بزرگداشت زنده یاد استاد عبد المجید طالقانی را بسیار ارزشمند دانستند .
وی فرمود: در حال حاضر بنده به عنوان یک هنرجوی نوپا که تمام مدت عمرم را و حد اقل بیش از نیم قرن را به عنوان یک معلم دلسوخته که تمامی کوششم را بعد از اینکه در خط نستعلیق گوشه ای داشتم، در خط شکسته صرف کرده ام، در زمانی که هیچ نشانه و نمونه ای از آنچه که امروز در این ابعاد گسترده شاهدش هستیم را نداشتیم، شاید گاهی اوقات یک کپی به اندازه کف دست هم سخت پیدا میشد تا از آن بهره ببریم .
به هر حال خیلی خوشحالم و توفیق دارم که می توانم بازتاب این بهره وری و اندوخته را به علاقمندان ارائه دهم .
.......
.......
استاد کابلی فرمودند : هنر یک ودیعه ی الهی است، هنر عمیق ترین نگاه ژرف و گفتگوی انسانهای صاحب دل و فرزانه با زندگی و هستی است، هنر پیوند عمیقی است با ذات اقدس الهی و اشاره می کنند که هنرمند تا زمانی که از مجرای الوهیت گذر نکرده باشد هرگز به خلاقیت و قابلیت های متعالی که در عرصه هنر، ما چشم انتظار هستیم و در آن سمت حرکت می کنیم را نمی توانند شاهد باشند .
در سرزمین ما خوشنویسی در طول تاریخ جدای از گوناگونی شیوه ها و اقلامی مانند نسخ، ثلث، ریحان، رقاع و نستعلیق، خط شکسته، خطی است که به عنوان آخرین پدیده خوشنویسی و دستاورد ذوق و خلاقیت هنرمندان ایرانی است که توسط مرتضی قلی خان شاملو و شفیعا ترویج یافته، چرا که ما معتقدیم هنر هرگز سال و ماه پیدایی نداشته چون هنر در بستر زمان سیر تکاملی پیدا می کند و اگر اطلاق می شود بنام شفیعا چون نمونه های آن بسیار کم ولی بسیار بالنده است. وقتی نگاه می کنیم به خط شفیعا که بسیار نادر است به قدری این اثر متعالی است که در عین حال که هیچ گونه شکل و شمایل این شیوه که ما در مکتب درویش عبدالمجید طالقانی می بینیم، وجود ندارد و یک خط بسیار ابتدایی ولی بسیار منسجم است که نشانگر آن است که با چه توانمندی و با چه اندوخته هنری و سیر و سیاحتی که در جامعیت خوشنویسی وجود داشته، پدید آمده است .
من همیشه خودم به دلایل آثاری که قبل از عبد المجید طالقانی ما به آنها دسترسی پیدا کردیم شفیعا را مروج خط شکسته می دانستم و نمونه هایی اندک از میرزا حسن اصفهانی، ولی واقعا تنها نمونه ای که از مرتضی قلی خان شملو دیده ایم ان شاء الله یک روز ی در یک مناسبتی در اینجا نشان می دهیم و می بینیم که اگر چنانچه یک کسی به عنوان بنیانگذار یک رویداد تاریخی یک بنیان ماندگاری را ایفا می کنه چه قابلیتهای هنری را دارد بنابر این، این جریان همینطوری سیر می کند تا یک نابغه ی بی بدیلی به نام عبد المجید طالقانی از مهران طالقان به شیراز می آید و با توجه به ذوق ادبی و هنری خود و اینکه شاعر و عارف بوده و جزو زبدگان شعر و ادب بوده و مجذوب تمام فضلا و ادبا و کسانی که در کنار خوشنویسی نسبت به این استاد بزرگ عنایتی داشته اند شده، به کار خوشنویسی پرداخت.
این چهره ی ماندگار خوشنویسی کشور در رابطه با عبد المجید درویش گفتند : ایشان در دو سه سال خط نستعلیق را آنچنان می نوشته که بدون اغراق گفته اند که مانند میر می نویسد که اگر نمونه هایش را ندیده باشیم و یا اندک دیده باشیم وقتی که نستعیلق بسیار ساده را که به شیوه ی شفیعایی بوده تقلید می کرده و می نوشته و به قدری متعالی است که شاید عیار هندسه کلمات و حروف آن را در کتابت حضرت میر را می توان دید و می توان قضاوت کرد که استثنائا و حقیقتا کتابت خط نستعلیق را که نقطه آغازین ورود به خط شکسته است را هم پای میر می نوشته است . .
او با اشاره به اینکه هنر خوشنویسی با توجه به اینکه به ثبت و ضبط مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و حتی سیاسی می پردازد و نقش بسیار گستره ای را در حفظ این مجموعه ارزش ها در سرزمین ما ایفا کرده، عنوان کرد: تا قبل از صنعت چاپ هر اثری باید نوشتاری و تکثیر می شد حالا به نوعی کتاب کلام الله مجید به عنوان کتابی که اعتبار و قوام بخشیده به هنر خوشنویسی را نمونه ای است که اگر شما 100 یا 150 جلد می بینید چاپ نبوده و می بایست دست نویس میشده بنا بر این در چنین فضایی خط شکسته تنها به قصد سرعت در نوشتن پدیدار شد. ولی این یک بهانه بود برای ظهور و بروز یک پدیده استثنایی در تاریخ خوشنویسی ایران و وقتی که این خط عرضه می شود می بینیم که درویش عبدالمجید طالقانی حتی در آن دو سالی که تقلید میکرده از خطوط شفیعا و شاملو و میرزا حسن، به واقع شاید چند سالی بوده که تنها به قصد رویارویی به شیوه ای که وجود داشته دست میزند ولی این نابغه ای بی بدیل در ده سال پایان عمرش به قدری در سیر تکاملی و سیر زیباشناسی پیش می رود و خط شکسته را به جایگاهی می رساند که بعد از درویش عبدالمجید طالقانی تمام کسانی که جز سرشناسان و چهره های زبده خط شکسته بودند همگی سر بر آستان بی چون خلاقیت های درویش عبد المجید گذاشته اند ..
او تاکید کرد: ما اگر بخواهیم سیر تحول و زیبایی شناسی و قطعه پردازیهایی که درویش عبد المجید طالقانی در صفحه آرایی خط شکسته و هندسه ی خط شکسته ارائه داده شاید اغراق نباشه معادل 500 ساله ی خط نستعلیق و شاید بیشتر باشه .
.......
استاد یدالله کابلی خوانساری " چهره ی ماندگار خوشنویسی "
.......
ایشان افزودند : خط نستعلیق را از میرعلی تبریزی که واضع خط نستعلیق است و میرزای کلهر ببینیم که 500 سال حساب کنیم هیچ تحول اساسی و تازه ای در پیدایش هندسه و کلمات نستعلیق را خیلی شاهد نیستیم و اگر سلیقه ای هم کارهایی انجام شده مطلب تازه ای به مجموعه ی متعالی خط نستعلیق "که توسط زبده گان خط نستعلیق مانند سلطانعلی مشهدی، شاه محمود نیشابوری و میر علی بزرگ و میرعماد حسنی و بعد از آن صورت گرفته " را شاهد نیستیم در حالیکه در خط شکسته چه دنیای گسترده ای در قطعه پردازی ها وجود دارد که اگر تنها به نمونه ای که دوست ارجمند و نمونه ام، استاد غلامرضا مشعشعی در مجموعه ی تالیفی که از آثار عبد المجید درویش ارائه دادند اکتفا کنیم اقیانوسی از زیبایی، اقیانوسی از خلاقیت و دریای بیکرانی از ذوق و قریحه و ترکیب بندی بدیع دارد که هر کدام فصل تازه است و به فصل بعد می پیوندد.
من بعد از اینکه دورانی را در مکتب عبد المجید درویش سیر کرده ام با تمام کمبودها و کاستی هایی که بوده حس می کنم که خط شکسسته این قابلیت را دارد که چنین فضای گسترده ای را ما با نبوغ درویش عبد المجید طالقانی شاهد باشیم.
ایشان در ادامه فرمودند : گمان می کنم جا دارد که در اصفهان هستیم در را بطه با موضوع خوشنویسی خط شکسته و بروز و ظهور این خط که در این استان داشته، ما گاهی اوقات فکر می کنیم که اگر صحبت از میرعماد حسنی و یا درویش عبدالمجید طالقانی است، اینها همه در اصفهان و در زمانی که دوران بلوغ و بالندگی و ارتباطات فرهنگی و هنری اصفهان در عصر صفویه است و توجه عمیقی که شاه عباس صفوی به عرصه هنری میکرده، اینها در مکتب اصفهان به دوران متعالی و خلاقیت رسیدند.
این استاد پر آوازه ی خوشنویسی فرمودند : همه هنرمندانی که در اصفهان بودند و از هر جایی که آمده بودند در مکتب اصفهان و در این شهرستانی که جایگاه ارتباطات تنگاتنگ، رویارو و تعامل هنرها بوده توانستند در هر رشته ای رشد کنند و میرعماد حسنی در حقیقت در این شهر بهشت آسا و تاریخی توانست میرعماد حسنی شود که آثارش مرزها را درنوردد. بنابر این جا دارد از میرزا حسن اصفهانی، محمد رضا کر، علی محمد شیرازی، محمد جعفر دلو دوز، محمدباقر سمسوری و در پایان میرزا غلامرضا اصفهانی در وجه خط شکسته اشاره کنم .
وقتی نگاه می کنیم به آثار این بزرگان می بینیم که هر کدام از اینها یک دنیای گسترده ای را در رابطه با خط خودشان و قابلیت ها و توانمندیهای خودشان داشته اند ولی وقتی به خط محمد رضای کر نگاه می کنیم وقتی به محمد حسن اصفهانی نگاه می کنیم بسیاری از آثارش بدون امضا بوده که ما مطمئنا به نام درویش عبد المجید طالقانی رقم می زنیم به قدری متعالی بوده که حد ندارد و متاسفانه بسیار نادره
استاد فرمودند سید گلستانه و میرزا غلامرضا اصفهانی پل ارتباط گذشته با دوران معاصر ما بوده اند
.
استاد کابلی سپس به جایگاه رفیع میرزا غلامرضا اصفهانی پرداخت و او را استادی نابغه و استاد بزرگ یاد کرد و فرمود که وی یک منشور چند وجهی بوده اند از کتابت تا اقلام جلی و بداهه نویسی هایی که در سیاه مشق میکرده و اظهار داشت که او به قدری محسور درویش و علاقه مند به خط شکسته بوده که در تمام آثاری که عرضه کرده بدون امضا است و این بدون امضا بودن کاری است که باید برایش فکر کرد و در آن عمیق شد.
استاد در ادامه فرمود : من در مقدمه نمایشگاهی که در موزه رضا عباسی داشته ام اشاره کردم به جایگاه رفیع میرزا غلامرضا اصفهانی که به قدری برای درویش عبدالمجید طالقانی حرمت قائل بود که نام خود را از عرصه ی خط شکسته کنار گذاشت.
به طور اتفاقی که من دیدم و در مجموعه شخصی در اختیار خودم است یک اثری است که در اصفهان با قلم خفی نوشته که ما غالبا اقلام جلی را از میرزا غلامرضا اصفهانی در مکتب عبد المجید طالقانی شاهد هستیم دیده ایم ولی قطعه ای را که عرض می کنم در چهارباغ اصفهان نوشته و قطعه ای است که حدودا اندازه کاغذ « 29 در 42 » است و نشان می دهد که چقدر توانایی در همین قلم خفی که خاص قلم عبد المجید بوده، دارد و به نوعی اینجا می توان دریافت درویش دارای چه جایگاهی بوده و بعد می پردازیم به بحث سید گلستانه که مانند میرزا غلامرضا نقش پل ارتباطی بین خوشنویسی خط شکسته دوران گذشته و دوران معاصر بوده .
.......
.......
این استاد فرزانه افزود: وقتی شرح زندگی و عمر کسی را تعریف می کنیم که طول عمر " سالهای عمر ما هست" و عرض عمر " که سالهای تلاش ما است " لذا همه ی ما دارای طول و عرض هستیم ولی بعضی از نبوغ و بعضی از هنرمندانی که در عرصه هنر جایگاه ماندگاری را در عرصه فرهنگ و هنر دارند کسانی هستند که زندگی آنها غیر از طول و عرض دارای ارتفاع نیز بوده بنا بر این وقتی به عبد المجید طالقانی نگاه می کنیم می بینیم از چند وجه جدای از مسئله ی شعر و ادبیات، آن نگرشی که داشته به موضوع هنر و آن رسالتی که به خط شکسته داشته باعث شد که در هنگام تنگدستی و روزگار آشفته ای که در آن بوده، هیچ گونه شرایطی نبوده که هنرمند دلخوش کار باشه ولی می بینیم که در زندگی درویش عبد المجید طالقانی کوچکترین جراحتی در تلاشش و کوشش دیده نمی شود، بنابر این وقتی نگاه می کنیم به این جامعیتی که در زندگی عبد المجید طالقانی بوده می بینیم که در آن سالها که می سوخته و آزار می کشیده، در سه سال پایان عمرش مدام منتظر رویدادی به نام مرگ بوده و در نمونه آثاری که از ایشان در کتابخانه ملی موجود است و من انتخاب کردم برای کتاب مرفع رنگین جلد سه، سه یا چهار نمونه است که مدام اشاره می کنه که خدا را شکر می کنم که اجل امانم بخشید تا تاریخ 1385 را در زیر اثر بگذارم و در قطعه ای دیگر می گوید : خداوند را شکر می گویم که سال 1385 را بر زیر این اثر گذاشتم و در یک قطعه ای که شاید به اندازه نصف کف دست است و نزد خودم است که در پایین آن نوشته است که خدا را شکر می کنم که تا چند لحظه ی دیگر به سال 1382 قدم میگذارم که این اتفاق برای این فقیر هرگز فراموش نمی شود و خدای خودم را شاکر هستم، بنا بر این این بزرگ مرد تاریخ هنر خوشنویسی در چنین شرایط سخت و دشواری، مگر میشود یک هنرمند مشغول سیر تکاملی بوده، مشغول تعالی و گسترده شدن خط شکسته بوده و یا مشغول نوشتن بوده، خطی که سیزده مدل " دال " دارد، ، عظیم ترین و برجسته ترین آثار را خلق کرده که موجود است،
استاد کابلی فرمود : من در دانشگاه هاروارد وقتی مشغول سخنرانی پیرامون درویش عبد المجید بودم و حدود 180 شرق شناس در آنجا بودند به جرأت اشاره کردم و گفتم با توجه به تعریف گرافیک و اصول و نکاتی که در خط شکسته ی درویش عبد المجید طالقانی شاهدیم، خط شکسته دارای غنی ترین گرافیک در جهان است .
استاد کابلی با اشاره به شعر زیبای سعدی که میفرماید :
صبر بسیار بباید پدر پیر فلک را
تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید
این شعر اشاره بسیار زیبایی است برای کسانی است که زبدگان علم و ادب و فرهنگ و فضیلتند و درویش عبد المجید طالقانی از این دست می باشد .
.......
.......
استادکابلی دقایقی نیز همراه با پخش تصاویر آثار زنده یاد استاد عبد المجید طالقانی در رابطه با آن آثار توضیحات مبسوطی را ارائه فرمودند
ایشان در پایان اشاره داشتند به قابلیتهای جدید خوشنویسی استان اصفهان در سطح کشور و فرمودند :
استان اصفهان دارای جایگاه رفیعی می باشد چون دارای تکیه گاه رفیعی می باشد و با این همه افتخار و پشتوانه دریغم می آید که این قضاوت را نکنم پایتخت هنر خوشنویسی ایران، اصفهان است و این مطلب را بنده در قزوین هم گفتم و خوشحالیم از اینکه قزوینیها با توجه به اینکه حضرت میر عماد حسنی را متعلق به خودشان می دانند، به هر حال با تبیین در مراسم تحت عنوان پایتخت خوشنویسی قرار دادند ولی هرگز نمی شود تصور کرد زیرا اصفهان با این همه اعتبار و پشتوانه و آثاری که بر جای مانده پایتخت می باشد و ان شاء الله بتوانیم این جایگاه را در سطوح کشور معرفی کنیم .
تهیه کننده گزارش: علیرضا عزیزی
......
جهت مشاهده گزارش جامع تصویری از شب نشینی اهالی شعر، ادب و هنر در بزرگداشت استاد عبدالمجید طالقانی با حضور استاد یدالله کابلی در اصفهان مرداد ماه 1396
روی تصویر زیر کلیک نمایید
.......
.......
جهت مشاهده تصاویری از ورک شاپ اساتید و هنرمندان خوشنویس استان اصفهان در بزرگداشت زنده یاد استاد عبدالمجید طالقانی مرداد ماه 1396
روی تصویر زیر کلیک نمایید
........
........
......
لطفا با نظرات ارزشمند خود ما را یاری فرمایید
شما نیز می توانید جهت مشاهده مطالبی که مخصوص اعضای ویژه این سایت است به عضویت رسمی این سایت در آمده و از این پست و دیگر پستها و تصاویر محدود شده دیدن فرمایید
